TİRİLYE-TRİLYE-TRİLYA-ZEYTİNBAĞI İSİMLERİ İLE ANILAN KASABA

Trilye gezi rehberi ile Trilye turuna çıkmaya hazır mısın? Bursa’nın Mudanya ilçesine bağlı bir beldesi olan Trilye, özellikle hafta sonu kaçamakları için mükemmel bir destinasyon.  Bursa’ya  40, Mudanya’ya 11 kilometre uzaklıktaki Tirilye, tarihi dokusunu bu güne kadar korumuş en nadide kasabalardan bir yer. Bizde Mudanya’dan kıvrıla kıvrıla, denizle kucaklaşan zeytin ağaçlarının arasından geçerek Trilye’ye doğru ilerliyoruz. 

Zengin bir tarihi geçmişe, huzur veren bir dokuya sahip olan bu belde Marmara Denizi’nin güneydoğusunda, çevresinde zeytinlikler bulunan bir vadinin iki yamacında kurulmuştur.  Trilye’de gezilecek yerler,  tarihi ve eski yapılar yanında muhteşem bir deniz ile eşsiz bir doğadan oluşuyor. Şimdi buyurun. Trilye nerede, Trilye’ye nasıl gidilir, Trilye’de gezilecek yerler, Trilye’de ne yenir, Trilye’den ne alınır, Trilye’de nerede kalınır sorularının cevaplarına Trilye gezi rehberi ile bir göz atalım.

KISACA TRİLYE TARİHİ

Marmara Denizi’nin güneydoğusunda, zeytinliklerle çevrili bir vadinin iki yamacında yer alan Trilye, tarih boyunca Mysialılar, Traklar, Romalılar, Bizanslılar ve Osmanlılar olmak üzere birçok medeniyet tarafından yönetilmiştir.  Eski tarihlerde “Bryllion”, “Trigleia”, “Trilye/Tirilye” isimleriyle anılmıştır. 1330’da Osmanlı egemenliğine giren Tirilye’nin ismi 1909’da Sadrazam Mahmut Şevket Paşa’nın suikast sonucu öldürülmesinden sonra “Mahmutşevketpaşa” kasabası olarak değiştirilmişse de yerleşik halk tarafından Tirilye olarak anılmaya devam etmişti.  1963 yılında Zeytinbağı adını almıştır. Yine herkes Trilye demeye devam edince 2011’de tekrar Trilye olarak değiştirilmiştir. Şu an yine Tirilye ya da Trilye olarak kullanılmaktadır.

Adını buraya yerleşen 3 papazdan aldığı söylenen Trilye, aslında eski bir Rum köyü.  1870’li yıllarda Trilye’de 1660’i gayrimüslim, 55’i Müslüman olmak üzere toplam 1715 kişi yaşarmış. 1920 yılına gelindiğinde Müslümanların sayısı önemli ölçüde azalmış, sadece 20-25 hane Türk kalmıştır. Kurtuluş Savaşı sonrasında beldeyi terk eden Rumların yerine mübadele ile Girit’ten gelen Müslüman Türkler yerleşmiştir. 1927’de 2516 olan Trilye nüfusu 1997’de 2288 kişidir. Yani uzun yıllardır Trilye’de nüfus hiç artmamıştır. Bugünkü nüfus sayımı kayıtlarına göre Trilye Mahallesi nüfusu 1478’dir.

TRİLYE NEREDE?

Marmara Denizi’nin güneydoğusunda, Bursa iline 40 km uzaklıkta yer alan bir mahalledir.  Bursa’nın diğer gezi rotaları arasında yer alan Mudanya’ya 11 km,  Gölyazı’ya 41 km, Cumalı Kızık’a 60 km uzaklıkta yer almaktadır.

TİRİLYE’YE NASIL GİDİLİR?

Trilye’ye giderken Trilye, Tirilye ve Zeytinbağı tabelaları ile karşılaşabilirsiniz. Şaşırmayın.  Hepsi aynı yere gidiyor. İstanbul’dan karayolu ile Trilye’ye gelmek isteyenler,  İstanbul’dan Bursa yönüne ilerlerken Gemlik’i 3 km geçtikten sonra Engürücük sapağından girerek Kurşunlu, Güzelyalı, Mudanya üzerinden Trilye’ye ulaşabilirler.

İzmir yönünden karayolu ile Trilye’ye gelmek isteyenler Bursa merkeze gelmeden, Minteks kavşağından ücretsiz otoyol aracılığı ile Mudanya istikametini takip ederek, önce Mudanya şehir merkezine, ardından Tirilye’ye ulaşabilirler. Diğer bir seçenek ise Yenikarağaaç sapağından ayrılarak zeytin bahçeleri arasından ilerleyerek Trilye’ye ulaşabilirsiniz.

İstanbul’dan Deniz yolu ile gelmek isteyenler İDO ya da BUDO seferlerini kullanarak Mudanya şehir merkezine gelebilirsiniz. BUDO için Eminönü veya Büyükçekmece’den günlük olarak kalkan seferler ile İDO için ise Beşiktaş-Kadıköy-Yenikapı-Bursa deniz otobüsü hattını kullanabilirsiniz. Mudanya’dan Trilye’ye ulaşım içinse 30 dakikada bir kalkan hem minibüs hem de otobüs seçeneklerini kullanabilirsiniz.  Mudanya Trilye arası 10 km.

TİRİLYE’DE NELER YAPILIR?

Zengin bir tarihi geçmişe, huzur veren bir dokuya sahip olan Trilye, tarihi ve eski yapılar yanında muhteşem bir deniz ile eşsiz bir doğadan oluşuyor.  İyi hoşta.  Trilye’de neler yapılır? Diye sorar sanız bunları yapabilirsiniz.

• Güne Trilye’nin seyir terası Çamlı Kahvede kahvaltıyla başlayın.
• Tarihi Trilye sokaklarında dolaşın.
• Tarihi Trilye yapılarını bol bol fotoğraflayın.
• Lüks yatlara da ev sahipliği yapan limanda kısa bir yürüyüş yapın.
• Tarihi Trilye çarşı mağazasına uğrayın.
• On beşe yakın çınar ağacının bulunduğu “İskele Caddesi’nde turlayın.
• Trilye’nin köylü pazarına uğrayın.
• Osmanlı Sultanlarının ve Saray’daki kahvaltıların vazgeçilmezi Trilye zeytinini ve zeytin ürünlerini deneyin.
• Tirilye’nin meşhur balıklarını denemek için Trilye balık restoranlarına uğrayın.

TRİLYE’DE GEZİLECEK YERLER

Bu şirin beldeden içeri girdiğinizde sizi çınar ağaçları, köy kahveleri, zeytinyağı dükkânları ve tarihi evler karşılıyor. Trilye tarih boyunca şarabı ve zeytini ile ünlü olmasının yanı sıra kültür varlıkları açısından da çok zengindir. Trilye gezi rehberi ile gelelim eski bir Rum köyü olan Trilye’yi keşfe…

Trilye’nin Seyir Terası Çamlı Kahve

Trilye sokaklarına kendinizi atmadan önce güne zinde başlama ya da Tirilye seyahatinizi en güzel manzara ile sonlandırma için olabilecek en iyi yerdesiniz.  Trilye’ye gelince uğramadan dönmeyin derim.

Trilye Taş Mektep

Tirilye’de doğan Yunanistan’da eğitim gören Chirisostomos,  metropolit olarak Türkiye’ye döndükten sonra 1904 – 1909 yılları arasında yaptırmıştır. Yapıldığı yıllarda papaz okulu olarak kullanılan bu yapı, mübadele sonrası 1924 yılında Kazım Karabekir tarafından önce öksüzler evi olarak tekrardan kullanıma açılmış 1928’de de ilkokul olarak kullanılmaya devam edilmiştir. Taş Mektep Tirilye’nin en görkemli yapılarındandır.

Trilye Fatih Camii Ve Avlulu Hamam

Trilye’de çok sayıda kilise bulunmaktadır. 8. yüzyılda Hagios Stephanos veya Panagia Evangistra ismi ile inşa edilen yapı, Bizans kilise mimarisinde orta dönemden itibaren sıklıkla görülen kapalı yunan haçı planının en erken örneklerinden biridir. Eski bir kilisenin temelleri üzerinde o kilisenin malzemesinden yararlanarak inşa edildiği düşünülmektedir. 1063 ve 1065 yılı depremlerinden sonra onarılmış 16. yüzyılda camiye çevrilerek Fatih Camii ismini almıştır. Yunan işgali yıllarında (1920-22) kilise olarak kullanılmış, işgalden sonra tekrar camiye çevrilmiştir.

Trilye Dündar Evi

Dündar Evi olarak bilinen Hagios Ioannes Rum Kilisesi Rumların bölgeyi terk etmesi ardından özel mülkiyete geçmiştir. Bir süre Giritli bir aile tarafından ev olarak kullanılan bu yapı, daha sonra burayı otel olarak işletmeyi planlayan bir iş adamı tarafından satın alınmış olmasına rağmen bürokratik engeller nedeniyle kullanılamamıştır.

Kemerli Kilise (Başmelekler Kilisesi)

Trilye’de Rumlardan kalma yedi kilise, üç manastır ve üç de ayazma var iken bugün bu kiliselerden sadece üç tanesi ayaktadır. Trilye’ye 5 km uzaklıkta Kum Kaya’da bulunan Kemerli Kilise,  üzerine resim yapılmış olan ilk kilise olduğu biliniyor.

Trilye Kültür Merkezi (Aziz Vasil Kilisesi)

Tirilye’deki kiliselerden birisidir. Rumların mübadele ile gidişinden sonra, Taş Mektep öğrencilerine yemekhane olarak kullanılmıştır. Sonrasında sineme ve düğün salonu, en son 2009 yılında restore edilerek “Trilye Kültür Merkezi” olarak hizmet vermeye başlamıştır.

Aya Yani Manastırı

Kilise ismini Tirilye’nin adını veren üç papazdan biri olan Aya Yani’den almıştır. Tirilye’ye 5 kilometre uzakta, toprak bir yol ile ulaşılan Aya Yani Manastırı, bugün özel mülkiyette bir arsada varlığını korusa da eski ihtişamını arayan yapılardan biri. Uzaktan bakıldığında küçük bir kaleyi andırmaktadır.

Tabut Ev

1880’lü yıllarda yapılan bu ev yaklaşık 150 yıllık bir tarihe sahip. İki sokak arasında sıkışıp kalmış bu ince ve uzun yapı bir tabuta benziyor.  Tirilye, mübadele öncesinde daha çok Rumların ağırlıkta olduğu ve Türklerin de yaşadığı bir bölge olarak biliniyor. Rumlar, ölülerini tabutla birlikte gömerlermiş. O zamandan kalma kiliseye yakınlığı sebebiyle de burası tabut imalathanesi olarak kullanılmış.

Perili Ev

Perili ev yaklaşık 200 yıllık Rumlardan kalma bir ev. Tarihi Taş Mektebin yanında bulunan perili evin perisi yok, ziyaretçisi çok.

Trilye Çarşı

Trilye iskele caddesinde masal tadında renk cümbüşü bir işyeri.  Eski bir yapı olmasına rağmen ben hayran kaldım.  Trilye çarşıda özellikle sağlık bakanlığı onaylı tuz taşları ile birçok hediyelik ürün bulunmaktadır.

Trilye Eski Postane

Eski Postane binası 1902 yılında yapılmış olup 119 yıllık bir binadır.  Tirilye’nin en eski binalarından biridir.  Ateş Böceği Ercan olarak bilinen Ercan Bostancıoğlu’nun babası bu binada postacı olarak hizmet vermiştir.  Ateş Böceği Ercan da bu binada ikamet etmiş,  ilkokul eğitimini Tirilye de tamamlamıştır. Alt katı taş, üst katlar ise ahşaptan yapılmıştır. Şu an özel mülk olan bina restore edilerek el sanatı ahşap ürünler ile el emeği reçel, zeytinyağı, turşu gibi Trilye’ye özel ürünlerin satıldığı işyeri olarak hizmet vermektedir.

Trilye Köylü Pazarı 

20 yıl önce Trilyeli kadınların evlerinin önünde başlayan el yapımı ürün satış serüveni,  belediyenin desteğiyle bugün Trilye köylü pazarı olarak devam ediyor. Tamamen organik ürünlerden oluşan pazarda zeytin, zeytinyağı, turşu, salça ve reçel vs. gibi kendi emekleriyle ürettikleri birçok ürünü tezgâhlarda alıcılarla buluşturuyor.

TRİLYE’DE NE YENİR?

Yörenin mutfak kültürü çok büyük bir coğrafyanın harmanından oluşuyor. İçinde Rum mutfağı var, Osmanlı mutfağı var, Anadolu mutfağı var. Bir de mübadele ile gelenlerin ağırlıklı olduğu Girit’in mutfağı eklenmiş.  Trilye mutfağının olmazsa olmazı zeytinyağı.  Etli, etsiz, tatlı, tuzlu bütün yemeklerin vazgeçilmezi kutsal zeytin ağacının meyvesinden elde edilen zeytinyağı.

Trilye eski bir balıkçı köyü olduğundan her balık ve balık ürünü oldukça lezzetli.  Özellikle sezonuna denk gelirseniz barbun tercih edin.  Beldeye adını veren çakıl barbunu, meşhur eşkina, mezgit, zargana, kalkan, karides, lüfer, olta balıkları, midye tavalar, balık kızartmalar, buğulamalar, zeytinyağlılar ve çeşitli balık mezeleri ile Tirilye Mutfağı sevebileceğiniz lezzetler arasında.  Trilye barbunu adını barbunun Rumcası olan “Trigliya“dan aldığı söyleniyor.  

Tirilye Mutfağında bir Bursa klasiği olan Tatar lezzeti Cantık ve Tirilye’ye has olan Kuluri Simidi, tadına bakmadan dönülmemesi gereken lezzetlerin başında geliyor. Özetle Trilye’nin balık ve deniz mahsulleri ile zeytinyağlı yemeklerininin tadına bakmadan asla dönmeyin.

TİRİLYE’DEN NE ALINIR?

Mudanya’nın Trilye Mahallesi’nden adını alan Trilye zeytininin, Trilye’nin kurucusu olarak bilinen üç papaz tarafından buraya getirildiği ve bütün zeytinliklerin bu zeytinlerden türediğine inanılmaktadır. Trilye halkının “gâvurdan kalma” dediği zeytin ağaçlarından elde edilen zeytinler günümüzde bölge halkına önemli katkı sunmaktadır. Tam da bu günlerde zeytin hasadının en hareketli günlerini yaşayan Trilye’den, taze dalından koparılmış yeşil ve siyah zeytin alabilir, bunları evinizde salamura ya da sele olarak kendiniz hazırlayabilirsiniz. Yok, kendim yapamam diyorsanız hazır salamura, sele veya el kırımı yeşil zeytin ile zeytinyağlarından satın alabilirsiniz. Trilye zeytini sofralık zeytinler içinde ”Yeryüzünün en iyisi” olarak tanımlanır.

Trilye gezi rehberi yazımıza devam ederken sık sık karşınıza çıkacak hediyelik eşya dükkânlarından el yapımı aksesuarlar alabilirsiniz. Trilye’nin zeytini de zeytin ağacı da değerlidir. Çağatay Kılınç usta, işte kurumuş o zeytin ağaçlarını yakmak yerine,  gündelik yaşam içinde kullanılan ürünlere, objelere dönüştürüyor. Trilye eski postanedeki atölyesini ziyaret etmenizi tavsiye ederim. Web siresi için TIKLAYIN

Trilye’nin meşhur “Trilye Çarşı’sını ziyaret etmeyi asla ihmal etmeyin. Hediyelik eşyalar ve cilt bakımında kullanılan kaya tuzlarından alabilirsiniz.

TİRİLYE’DE NEREDE KALINIR? TRİLYE OTELLERİ

Trilye gezi rehberi ile Trilye otellerine bir göz atalım. Trilye merkezden tutunda cadde üzerinde hatta sahil boyunca birçok otel ve pansiyon seçeneği bulunmaktadır.  Küçük bir yer olan Trilye’nin merkez ile sahil arası uzaklığı sadece 5 dakikalık yürüme mesafesinde.  Trilye’de İster bir gece ister bir hafta konaklamayı planlayın, ihtiyaçlarınıza cevap verecek uygun fiyatlı otel ve pansiyonlarda konaklayabilirsiniz. Tirilye otel arayışınızda da size bol seçenekler sunuyor. Sadece yoğun yaz sezonunda önceden rezervasyon yaptırmanız gerekebilir.

 

Sizlerde Trilye Gezi Rehberi hakkındaki gözlem, bilgi ve tecrübelerinizi yazımıza yorum yaparak paylaşımda bulunabilirsiniz.